ผู้สอบบัญชีและผู้ทำบัญชีมีหน้าที่ที่ต้องดำเนินการเป็นลักษณะเฉพาะของงานแต่ละประเภท นอกจากนี้ ผู้สอบบัญชีแต่ละประเภท ยังมีสิทธิและขอบเขตของอำนาจแตกต่างกันไป
ภารกิจของนักบัญชี 6 ประเภท
สำหรับหน้าที่ของผู้ทำบัญชีและผู้สอบบัญชีประเภทต่าง ๆ มีดังนี้
ผู้ทำบัญชี (Bookkeeper) มีหน้าที่จัดเตรียมเอกสารลงบัญชี จัดทำงบการเงิน และแบบภาษีต่าง ๆ
ผู้สอบบัญชีรับอนุญาต (Chartered Accountant or Certified Public Accountant: CPA) มีหน้าที่ตรวจสอบรายการทางบัญชีว่าถูกต้องหรือไม่ โดยมีอำนาจตรวจสอบและรับรองบัญชีของนิติบุคคลทุกประเภท
ผู้สอบบัญชีภาษีอากร (Tax Auditor) มีหน้าที่ตรวจสอบความถูกต้องด้านภาษีอากร และรับรองบัญชีให้แก่ห้างหุ้นส่วน ที่เป็นนิติบุคคลขนาดเล็ก มีทุนจดทะเบียนไม่เกิน 5 ล้านบาท และมีรายได้รวมไม่เกิน 30 ล้านบาท
ผู้ตรวจสอบภายใน (Internal Auditor) มีหน้าที่ตรวจสอบการเงิน การบริหารจัดการ การบริหารความเสี่ยง การปฏิบัติตามกฎระเบียบภายในองค์กร และระบบงานสารสนเทศในทางธุรกิจ รวมทั้งเป็นที่ปรึกษาเพื่อให้การทำธุรกิจบรรลุเป้าหมายตามที่กำหนดไว้
นักบัญชีบริหาร (Certified Management Accountant: CMA) มีขอบเขตหน้าที่ค่อนข้างกว้าง ไล่ตั้งแต่การวิเคราะห์ข้อมูลทางธุรกิจเชิงลึก ช่วยวางแผนกลยุทธ์การทำธุรกิจ บริหารความสัมพันธ์กับผู้อื่น บริหารจัดการความเสี่ยง และนำเสนอแนวทางขับเคลื่อนธุรกิจให้ประสบความสำเร็จ
ผู้ตรวจสอบภาครัฐ (Government Auditors) ประกอบด้วย
- สำนักงานการตรวจเงินแผ่นดิน มีหน้าที่ตรวจสอบและรับรองบัญชีงบการเงินของรัฐวิสาหกิจ และหน่วยงานอื่น ตามที่กฎหมายกำหนด
- กรมสรรพากร มีหน้าที่ตรวจสอบภาษี และการแสดงรายการเสียภาษีของผู้มีหน้าที่เสียภาษี